Ben Bastimar'liyum demek kolay Bastimar'liysan sıkıysa bu soruları çöz bakalum.
1. 1972 yılında Bülent Ersoy la aynı bölükte askerlik yapan bir dönemde muhtarıga adaylığını koyan hemserimizi tanıdınız mı? İpucu: 3 ay askerlik yaptılar zira Bülent Ersoy renkli teskere aldı.
2. istiklal madalyalı ilk ve tek bastımarlı kımdir ?
3. 1996 yılında o dönemin meshur dizisi süper baba nın 69. cu bölümünde rol alan ali turanın rolü neydi ? ipucu: o sene yardıncı erkek oyuncu dalında Oscar a aday gösterildi fakat alışları iyi olmadıgı için alamadı.
4. 1951 de kore şavasına katılmamak için askere geç giden savaş firarisi kimdir?
5. bastimara interneti kim ne zaman sokmustur?
6. 1975 yılında belediye baskanlıgına adaylıgını koydugunda o yılın Türkiye genelinde en kücük belediye baskan adayıydı. Kimdir? İpucu: şimdi torunlarıyla mutlu bir yasam suruyor
7. sadece ilk okul 1 de 7 sene kalarak rekor kıran rekortmen örgenci kimdir?ipucu: isminde ‘l’ harfi var
8. bastımardan avrupaya işçi olarak ilk kim ne zaman gitmiştir?
9. 1960 ihtilalinde 3 ay muhtarlık yapan Bursalı bastımar eniştesini tanıdınız mı?
10. hem anne hem baba tarafından babasının dedesini gömüş torun söyleyin bana? İpucu: benim bildigim 2 adet var
11. yetimhane, kerim aganın çiftligi gibi romanları yayınlanan evlendikten sonra kendisinden bir daha edebi olarak haber alınamayan bayan romancımız kimidir?
12. alman hükümetini mahkemeye vererek bir anda dünyanın dikkatini üzerine çeken hemde davayı kazanarak tazminat almaya hak kazanan fakat Almanların da onun açığını bulmasıyla sınır dışı edilen karizmatik hemşerimiz kimdir?
13. 1993 yılında doğuda askerlik yaparken pkk lı terörist tarafında öldürülecekken atik davranarak teröristin üzerine atlayarak onu etkisiz hale getiren ve yakalanmasını sağlayan asker kimidir?
14. Atatürk’e yönelik İzmir suikastıne adı karıstıgından 1926 yılında idam edilen son Osmanlı mebuslar meclisinde ve cumhuriyetin ilk yıllarında bakanlık yapmış devlet adamı kimdir?
15. 1986 yılında limon dergisinin Türkiye genelinde actıgı en cok zayıfı olan örgenciye bisiklet yarışmasına katılarak 15 derste 14 zayıfla acıkara birinci olan ve bisikleti almaya hak kazanan yarı bastımarlı kimdir? İpucu: yarı bastımarlı dedim zira annesi bastımarlıdır
16. dedesi 94 annesi 101 kız kardeşi 91 öteki kız kardeşi 85 erkek kardeşi 89 ve kendi 1988 yılında 95 yasında vefat etti kimdir?
17. 1986 yılında ölü bir insanı beklerken arkadaşlarına bu adam bana kücükken çok kötü vurmuştu intikam günü bu gündür diyerek bir eliyle ölünün bogazını tutan öteki eliyle de ölünün suratına okkalı bir şamar atan nihilist bastımarlı kımdır? İpucu: ayakkabı numarası 44
18. torununun torununu gören bastımarlı kımdır? İpucu: 1996 yılında 88 yasında vefat etti
19. 1878 de bastmardaki inek sayısı kactır?
20. sürmenem.com sitesinin haberine göre Gülşen bubikoglu bastımarlıdır dogrumudur?
21. 1995 yılı yeniay futbol turnuvası fınal macı camburnu 7 bastımar 4 ilk yarı skoru kactır?
22. 1904-1974 yılları arasında yasayan TGKP genel sekreteri zeki bastımar ünlü Rus romancı Tolstoy un hangi eserlerini Türkçeye çevirmiştir?
23. 1985 yıllardaki burhanettin ali kılıç ın arabasının plakası nedir?
24. 1835 yılının bastımar camisinin imamının adı nedir?
25. bastımarda ilk özel radyoyu dinleyen dinleyici kimdir?
26. bastımar yol agzından İstanbul bogaz köprüsü kac km dir?
27. herkes onu gurbette calısıyor biliyordu fakat o herkesten gizli daglarda robenson hayatı yasadı kimdir?
29. kemencesiyle İsmail türüt e eslik etmiştir kimdir? İpucu: kemence 3 telli idi.
30. 1965 li yıllarda ilk okuldaki piyeste Enver avcı tarafından vurulan ve tarihe gecen ‘yakun beni kalleş kugara’ vecizesini söyleyen örgenci kimdir?
31. meyve yemek icin cıktıgı agacın önce sol eliyle tuttugu dalın sonra sağ eliyle tuttugu dalın ve sonun da sol ayagının da bastıgı dalın kırılmasıyla kendini bir anda caylıgın içinde bulan kazazede kimdir? İpucu agac erik agacıydı.
32. babasıyla arasında 73 sene olan ogul kimdir?
33. 1994 yılında öss puan türünde 1,5 milyon kişi arasında 25000. olarak bastımar tarıhınde en basrılı sonuncu olan ögrenci kimdir? İpucu: 2001 yılında arkadaslarıyla kendi arasında doldurdukları kaset kızların elıne gecmesıyle zor günler gecirmişti.
34. bastımarlı olup ta herhangi bir spor dalında milli takım formasını giyen ilk bastımarlı kimdir?
35. bir müzisyenin klibinde oynayan ilk bastımarlı kımdır?
36. meşhur ‘ istikbal dağlardadır ‘ vecizesi kime aittir?
37. iğne adadan hopaya kadar Karadeniz kıyıya en fazla bastımarda sokulur evliya celebinin de söyledigi bu yerin eskiden beri kullanılan adı nedir? İpucu: 1996 yılında yeniay futbol turnuvasında bır takımın adıydı.
38. İbrahim sedef 1994 yılında ilk belediye baskanlıgını kazandıgında kac oy almıstır?
39. yol azgından yukarı mahalle kac metredir?
40. bastimar camisinin rakımı kactır?
41. 1878 de 13 ögrencisi olan bastımardaki medresenin adı nedir?
42. sürmeneliler genelde bize mahnoli derler mahno ne demektir?
43. cay ambarının saglık evinin caminin ve okulun yapılıs tarihlerini söyleyiniz?
44. ilk okulu bastımarda okurken okul birincisiydi fakat ilk okula istanbulda devam ederken ögretmeni onun için bu cocuk geri zekalı olabılır diyordu egitim sistemimizde ki carpıklgı İstanbulla köy arasındakı egıtım farkını en iyi anlatan bu örnegi teskil eden örgenci kimdir?
45. 1987 yılı hazıranında iki adaş aynı gün öldüler kimlerdir?
46. bastmar ilkokulunun ilk adı nedir?
47. 1998 yılında yapılan mermer musalla tasına ilk kim yatmıştır?
48. aynı yıl dogup aynı yıl evlenip ayni yıl ölen bir cift söyleyin bana ?
49. asagı mezarlıktaki en eski mezar 1830 tarihlidir kimin mezaridir?
50. 1979-80 yıllarında tuzculuk yapan fakat tuz kamyonunun berberin dönmesinde batmasıyla tuzculuktan vazgecen iş adamı kimdir? İpucu: suan tam tersi iş yapıyor.
51. onun suanda sakallı ve cubbeli olduguna bakmayın genclik zamanında bütün esrar eroinler kalite kontrol için ona gelıyordu kimdir?
52. bu arkadasımız secim dönemlerinde bir çok partinin müziklerini ve sözlerini yapıyor kimdir?
53. 2003 yılında annesinin cenazesinde cenazeye gelmeyenleri bir bir kaydedip sonra cenazeye gelmeyenlere kafa tutan hemşerimiz kimdir
54. 1968 de yapımına başlanan baştımar köyünün yolunu yapan dozerin söförünün ismi nedir.
55. bu arkadaşımız bir gün sigarayı bırakma kararı aldı. fakat bir gece sigara başına vurunca hiç üşenmedi ve gece yarısı millet mışıl mışıl uyurken dükkanın oraya gelerek yana yana sigara izmariti arayan kimdir.
56. yolağızının ilk dönmesinden (rus taşlama yeri) mum ırmagına kadar olar yerin 1975-80 yıllarındaki adı ne idi. ipucu şu an 45-50 yaşlarında olan kişiler bilir.
57. bir şişe rakıya baştımar mahallesinin batı tarafını (vuynut mevkii) yarılıkçılara satan kimdir
58. kemençe çalmasını bırakmasaydı aynı bahattin çamurali veya yusuf cemal keskin gibi virtüöz olacaktı. kimdir ?
59. 40 lı yıllarda istanbulun altını üstüne getirdi. özellikle garyi müslimler ondan çok çekti. kimdir bu efsanevi kabadayı
60. şu an köyün en yaşlısı kimdir
61. 1952 yılında kore savaşına giden asker kimdir.
62. tek başına bindiği kayığıyla denize açıldıktan sonra kaybolan hasan albaşın kayığının ismi neydi
63. hep deli hasanın bataması derler. deli hasan kimdir. ipucu:hakkında hicbir fikrim yok
64. 2003 te erzincanda askerde kulede nöbet tutarken deprem nedeniyle kuleden düşen askerimiz kimdir.
65. baştımar yol ağızını tam dibe doğru kazarsan dünyanın arkasından nereye cıkarsın.
66. 1998 de temmuz ayında ambarın orada ayakları yere değmeden havada 30 sn kalarak newton dan buyana gelen, bütün fizik ve mantık kurallarını altust eden ve yıllarca nasa da araştırma ve tez konusu olan karizmatik hemşerimiz kimdir
67. 1994 yılının yazında kumsaldaki plaj partisinden sonra kel kafasındaki kırmızı şapkası ve siyah çoraplarıyla baskından sonra o halde bir kayanın üzerine cıkıp ellerini havaya kaldırarak tarihe gecen "haneya elbiseleruuuuuuuuuuummm" diyen nihilist ruhlu baştımarı kimdir
68. 1993 19 mayıs olimpiyat koşusunda 8 kişi arasında (sondan) 1. gelen ve roket lakabını alan efsanevi kısa mesafe koşucusu kimdir
69. baştımarın en meşhur yeri neresidir
70. baştımara en çok gelin hangi köyden gelmiştir.
71. 1955 lı yıllarda recai yanık, kürşat coşkun gibi arkadaşlarıyla balıkcılık yaparken kayığın alabora olmasıyla boğulan gec kimdir
72. 1970 lı yıllarda ambarın ordan sefer aganın evine kadar yere basmadan ağaçtan ağaca atlayarak gidilebilirdi. bu ağaçlar neydi
73. 1984 yılında ilkokuldaki en hızlı yazı okuma dalında 150 kelime ile birinci olan ve ikinci olan öğretmen kızı alev uzuna 18 kelime fark adan kimdir.
74. bir baba oğlundan anca bukadar nefret edebilirdi. zira tüfekle oğlunun peşinden onu vurmak için koştu. kimdir
75. 1990 lı yılların ortasında caminin yanında teneke oynarken kazan patlatmak için ender ve davut tarafından taşınan tabutun içindeki nihilist köylümüz kimdir (yasın korkusundan azdaha onu vuruyordu)
76. 1989 dan 1993 e kadar çamburnu 19 mayıs koşusunu baştımarlılar domine etti. bu seriyi kim başlattı
77. ilk defa gördüğü muzu sebze zannedip kabuklu olarak dilimleyip sonra pişiren hatun kimdir
(Size 1 sene mühlet) baslayın cözmeye bol sans Not: eger üyelerden bir talep gelirse herkesin önünde sorular cevaplandırılacaktır.
Hazırlayan Davut Bayram.
Eğer bir insan hayatı horon teper gibi yaşıyorsa, icabında karadenizin azgın dalgaları gibi sert, gerektiğinde sırtı gümüş hamsiler gibi cesur ve kıvraksa bilin ki o kişi BAŞTIMAR'lıdır.
27 Nisan 2018 Cuma
Yöresel Yemekler
Hamsi, mısır unu ve karalahana diğer Karadeniz illerinde olduğu gibi Trabzon'da da beslenmenin temelini oluşturur. Minzi denilen çökelek benzeripeynir, hemen her öğün yenir. Daha çok Vakfıkebir ilçesinde üretilen Trabzon yağı yurt çapında ünlüdür. Mısır ekmeği, peynirli,minzili, yumurtalı, kabaklı, yağlı pide, hamsiliekmek, cumur denilen pide, en ünlü yöresel yemeklerdendir. Sabah kahvaltıları kimi yörelerde trima denilen un çorbası ve yağda kızartılan ekmek parçalarıyla yapılır. Genellikle öğleyin yenilen kuymak yörenin en sevilen yemekleri arasındadır. Kuymak yapmak için mısır ununa su katılır ve bulamaç kıvamına gelinceye değin kaynatılır. İçine isteğe göre dilimlenmiş peynir, minzi, süt, haşlanmış ısırgan otu konularak pişirilir. Kuskusu andıran çimdik makarnası da oldukça yaygın bir yemektir. Mısır, sütlü kabak, karalahana, balık çorbası da akşam yemekleri arasındadır. Karalahana yığması da yörenin ilginç yemeklerindendir: İnce ince doğranan lahana tuzlanarak 15-20 dakika suda haşlanır, sonra süzülür. Ayrı birkapta soğan, salça ve kıyma kavrulur. Önceden pişirilen kuru fasülye ve lahananın içine bir çay bardağı pirinç eklenerek bir arada pişirilir.
Hamsidenyapılan buğulama, pilav, dolma,haşlama, tava yöre mutfağının vazgeçilmez yemeklerindendir. Hamsi kayganası, hamsi kuşu denen köfte, turşu, turşu kavurması özellikle kış aylarında tercih edilir. Yörede tomara denen yabani bir bitkiden salata ve turşu yapılır. Sıkılarak suyu süzülen turşular, suda haşlanır, tereyağında kavrulur. Üstüne minzi eklenir. Huliya'nı yapılışı da buna benzer. Yabanibitkilerden hamuçera (dağ çileği), lifor (böğürtlen), mora (ahududu), ahlat (yabanarmudu), karayemiş(kirazı andırır, daha az tatlıdır), çakal eriği (ekşi dağ eriği) en sevilen meyvelerdir.
Karadeniz yemekleri: Yemek tarifleri
LAHANA SARMA
Karalahana yaprakları haşlanır, suyu atılır. 2. su ile tekrar haşlanır, çıkarılıp sudan geçirilir. Parça et satırla küçük parçalara ayrılır. İçine soğan, domates, maydanoz, karabiber, tuz, pirinç yoğrularak yapraklara sarılır. Yeniden pişirilir. Trabzon'da yakın zamana kadar pirinç yerine mısır yarması (şoromul adı verilen el değirmeninde kabaca öğütülmüş mısır taneleri) kullanılırdı. Tenceredenin dibine yemeğe lezzet vermesi için büyük etli kemik parçaları konulurdu.
LAHANA KAVURMASI
Lahanalar yıkanp haşlanır, suyu dökülür. Trabzon yağı ile bir miktar içyağı bir sahanda eritilir ve bol miktarda soğanla kavrulur. Haşlanmış barbunya fasülyesi, tuz ve biber ilave edilip kavurmaya devam edildikten sonra en son lahana katılır. Kısa bir süre daha karıştırdıktan sonra sıcak olarak yenilir.
*Tüm Karadeniz bölgesinde, farklı isimler ve küçük farklılıklarla yenilir.
LAHANA DİBLESİ*
Karalahana seçilip haşlandıktan sonra süzlür. Bir tencerede bol soğan ve yağ kavrulur. Haşlanan lahananın yarısı tencereye konulur. Üstüne küp küp doğranan patatesler ve pirinç, karabiber tuz ve kalan lahana eklenir. Bir bardak suyla ağır ateşte pişirilir. Pişirildikten sonra bir kere karıştırııp servis yapılır.
* Ordu, Giresun ve Batı Trabzon
HARHAŞİ (DUDEYİ)*
Saplı karalahana yemeğinin Hopa'daki adı "harhaşi" (haşlama) dır. Arhavi ve batısında ise "dudeyi" (karalahana sapı) adı verilir. İlk önce saplı karalahana haşlanır, suyu dökülür. Yeniden taze su konulur ve haşlanır. İkinci haşlamada iç yağı (alima), acı biber (laşani pipeyi), sıvı yağ (yada tereyağ), tuz konulur. İyice pişirilir, piştikten sonra bir tepsiye çıkarılır. Kökler yanyana sıralanır. Üstüne bol ceviz, bir sahanda 4-5 diş sarmısak, tereyağı atılır. Yemeğin suyundan ilave edilip kaynatılır. Tepsinin üzerine dökülür. Sıcak mısır ekmeği ile yenilir.
* Laz yemeği
LAHANA EZME/VURMA*
Köksüz karalahana haşlanır suyu dökülür. İkinci defa su tazelenir. İç yağı, acı biber, terayağı yada sıvı yağ, tuz konulur. İyice pişirilir. Piştikten sonra ezilir. Yakın zamana kadar bzme işinde otantik mutfak gereçleri kullanılırdı. Trabzon köylerinde "gudal" adı verilen ahşap mikser Rize ve Artvin sahilindeki Laz köylerinde ise "kirza" adı verilen şekil olarak farklı ahşap alet kullanılır.
* Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA ÇORBASI*
Ayıklanan lahanalar, el ile küçük parçalara ayrılır, sonra yıkanır. Lahana parçaları kaynar su içine atılır. Lahana haşlanan su dökülür. Yeniden su kaynatılır, ıılık suda bir gün bekletilmiş fasülyeler bu suya atılır ve yeniden haşlanır. Büyük parçalı mısır yarmaları, büyükçe bir kemik parçası (günümüzde et suyu), haşlanmış lahana parçaları ve iç yağı ve çok az mısır unu- arzu edilirse kırmızı biber- ilave edilirek pişirilir.
*Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA TURŞUSU*
Haşlanan lahanalar, bidonlara su, sarmısak ve acı biberle birlikte doldurulur. İki hafta bekletildikten sonra soğanla kavrularak yenilir.
* Batı Trabzon, Ordu, Giresun
LAHANA YEMEĞİ*
Yıkanıp küçük parçalara ayrılan lahana yaprakları, kaynar suda haşlanırlar. Haşlanan su dökülür. Başka bir tencerede haşlanan suya içyağı, kıyma, doğranmış soğan, tuz , mısır yarması - yöreye göre fasülye- ilave edilirek pişirilir.
LAHANA GULİYA *
Lahanalar önce ayıklanıp bol su ile yıkanır. Saplarıyla birlikte büyük parçalara ayrılarak bol tuzlu suda, bir kremul vasıtasıyla, bahçedeki gorelin yada evin hayatında bulunan ocağın tavanına bağlanmış olan orta boy kazanda haşlanır. Pileki ya da bir tepsinin dibi yağlanır ve üzerine bayatlamış mısır ekmek artıkları dökülür. Lahananın haşlama suyuyla mısır ekmekleri ıslatılır. Üzerlerine lahana yaprakları serildikten sonra üzerine kızdırılmış yağ gezdirilip saçayğın üzerinde hafif odun ateşinde pişirilir.
YABANİ LAHANA (GALDİRİK) YEMEKLERİ*
*Ziraati yapılmayan yazın bahçelerde kendiliğinden yetişen "galdirik" karalahanaya benzer bir ottur. Ordu civarında "galdirik" daha doğuda yabani lahana adı verilir.
Galdirik yemeği:Temizlenip yıkayıp soğuk suda haşlanır ve süzülür. Yeşil soğan ve pırasayla kavrulur.
Galdirik turşusu:Yıkanıp, haşlanan galdirik soğutulduktan sonra tuz, sirke ve sarmısakla birlikte bir kavanoza konulur. Yedi gün bekletildikten sonra sofraya çıkartılır.
Galdirik dolması (Sarması): Aynı karalahana sarması gibi, galdirik yaprağı kullanılarak dolmasıda yapılır.
YOĞURTLU PEZÜK*
Pezük ilk önce seçilip temizlenir, haşlanır, süzülür. Yağda kavrulan pezük hafif ılınınca üstüne sarmısaklı yoğurt dökülür. Fatsa, Kumru köyünde bu yemeğe “borona” adı verilir.
* Ordu,
PAZI BURMALISI*
Haşlanmış pazıların, soğanla kavrulduktan sonra bir hamurun içerisine konulup tepside pişirilmesiyle yapılan bir tür börektir.
PAZI YEMEĞİ
Pazılar önce ayıklanır daha sonra haşlanır. İnce parçalara ayrılan pazılar Ordu civarında salça, soğan ve yağla kavrulup içine bulgur ve baharat katılarak, Trabzon civarında ise soğan yağla kavrulup içine mısır yarması, nane, soğan (çok eskiden yabani soğan), kılçıkları ayıklanmış hamsi ilave edilerek yapılılır. Sıcak yada soğuk yenebilir.
*Ordu, Rize arasında yapılır.
PAZI KAYGANA*
Yıkanıp, küçük parçalara ayrılan pazılar, ince doğranıp tuzlanmış soğanlar, nane, maydanoz, yumurta ve mısır unu ile karıştırılarak bir tavada iki taraflı kızartılır. Pazıya Lazca sotoliya, Trabzon Rumcası Lames, Giresun Türkçesinde ise Pezük adı verilir.
* Tüm Doğu Karadeniz
SAKARCA YEMEKLERİ*
Sakarca mıhlaması: Sakarca temizlenir, haşlanır ve süzülür. Soğanla ve baharatla kavrulur. Kavrulan sakarca bir kez karıştırılır ve üstü kapatılıp 10 dakika bekletildikten sonra yenmeğe hazırdır.
Sakarca Kayganası: Mıhlaması gibi haşlanır, temizlenir ve süzülür. Suyu kalmayacak şekilde süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla beraber kızartılır.
Sakarca Turşusu: Sakarca temizlenip, haşlanıp, süzüldükten sonra soğutulur. Bir kavanoza sarmısak, biber ve sirkeyle konulur. 3 gün bekletilir.
Çöklüce Çorbası: Fatsa’nın Kumru Köyü’nde (Kaynak: Necla Demiröz) Sakarca’ya Çöklüce denilir. Doğranan çöklüceler, kavrulan soğan ve salçanın içine atılır. Üstüne pirinç, tuz ve su eklenip çorba kıvamında pişirilir.
*Taze sarmısağa benzer, yaprakları daha incedir. Mıhlaması, kayganası, çorbası ve turşusu yapılır. Ziraati yapılmayan, bahçelerde kendiliğinden yabani olarak yetişen sakarca ilkbahar mevsiminde toplanır ve tüketilir. *Ordu - Trabzon arasında yenilir.
MANTAR (TİRMİT)*
Mantara benzeyen, beyaz, sarı, krem rengi olmak üzere çeşitli formlarda yabani olarak yetişen yöreye özgü bir bitkidir. Haşlanarak bol soğan ve yeşil biberle kavrulur. İsteğe göre yufka rasına konularak da yenilir. Fatsa’da soğan, yeşil biber, domatesle kavrulur ve içine mısır ekmeği doğranır. *Trabzon'un batısı, Ordu, Giresun
KEŞKEK*
Yörede buğdaya “keşkek” adı verilir, düğünlerde yapılan bir yemektir. Akşamdan bir tencerede ıslatılan keşkek bir gün sonra haşlanır ve ilk suyu süzülür. Ayrıca pişirilen tavuklar, kemiklerinden ayrılarak paraçalanır ve keşkek içine atılır. Birlikte pişirilen karışım servis yapılırken üstüne tereyağlı salça eritilir.
*Tüm Batı, ve Orta Karadeniz'de Trabzon'a kadar yapılır. Trabzon'da ise sadece Şal Pazarı (Ağasar) bölgesinde yapılır. Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Artvin sahilinde bilinmez ve yapılmaz.
HAMSİLİ PİLAV*
Malzemeler
2 kg kılçıkları ayıklanmış hamsi
4 adet soğan
3 su bardağı pirinç
nane
maydanoz
karabiber tuz
Yapılışı
Soğanları ince ince doğrayın, biraz sıvıyağda pembeleşinceye kadar karıştırın, yıkanmış suyu süzdürülmüş pirinçleri ekleyin, nane, maydanoz, tuz ve karabiberi de ilave ederek pirinçlerin üzerini biraz geçecek kadar su ekleyin, çok kısık ateşte pişirmeye bırakın.Damak zevkinize göre iç pilava fıstık, kuş üzümü,yenibahar da koyabilirsiniz Diğer yandan yağlanmış güvecin dibine kılçıkları çıkarılmış hamsileri sıralayın, üzerine suyunu tam çektirmeden iç pilavı koyun tekrar arasına hamsi sıralayın tekrar iç pilav ekleyerek üzerine fotoğrafta görüldüğü gibi hamsileri sıralayın . Önceden ısıttığınız 230 derece fırında yaklaşık 40-50 dakika hamsilerin üzerleri kızarıncaya kadar pişirin.Güveci ters çevirerek servis tabağına alın.
* Tüm Doğu Karadeniz
HAMSİ KAYGANA (KARGANA)*
Mısır unu, buğday unutuzlanmış hamsi, maydanoz, süt, yumurta, yağ ve tuz. Tüm bu maddeler doğranarak inceltilir. Biraz sıvı yağla ağır ateşte suyunu çekene kadar pişirilir. Laz bölgesinde maydanoz yerine "kinzi" adı verilen kokulu yöresel bir ot kullanılıp kayganaya süt konulmaz yerine domates, ile sivri biber ilave edilir ve kargana adı verilir. Köylerde toprak zeminli mutfaktaki ateşin üzerine üç saç ayağı kurulur . Bunun üzerinde pileki de pişirilirmiş. Yemeğin üzeri incir yapraklarıyla örtülür, bu yaprakların üzerine köz konularak yukarıdan da ısınması sağlanırmış.
*Tüm Doğu Karadeniz sahili
HAMSİLİ EKMEK*
Özü mısır ekmeği olan ve içinde az miktarda salamura hamsi karıştırılnış bulunan ekmektir. Ekmek pişirmeye tahsisedilmiş pilekide pişer. Bir katıkla değil, pasta veya kurabiye gibi tek başına yenir. Normal ekmekten daha tuzludur. Yanında salatalık veya soğan gibi garnitürler mutlaka bulunmaktadır. Hamsili ekmeğe Lazca kapçon mçkudi, Trabzon Rumcasında ise Hapşozim adı verilir. Hamsili ekmek sade yapılacağı gibi içine pazı, pırasa, lahanada atılarak lezzeti atılabilir. Hamsili ekmek, "hamsi" konulmadan yapılırsa, Doğu Trabzon'da "mertezim" olarak adlandırılır. İlkbaharda yetişen yabani tür bir soğan (adını unuttum), nane (lözme), patates (yemasi), karalahana, iç yağı (steas), mısır unu, tuz yoğurularak pileki’de yapılan bir çeşit ekmektir. Günümüzde yabani soğan bulunması zor olduğundan kullanılmamakta normal soğan ve pırasa ile yapılmaktadır
*Tüm Doğu Karadeniz sahili
KUYMAK/ MUHLAMA/ HAVİTSİ/
Laz usulü muhlama: Unu tereyağı ile yakmadan kavurun . Trabzon peynirini iyice ufaladıktan sonra ekleyip sürekli karıştırarak eritin . Peynir tamamen eriyince 1,5 su bardağı suyu yavaş yavaş karıştırarak ekleyin . Koyu muhallebi kıvamına getirin. Sıcak servis yapın.
Hemşin Usulü muhlama: Mısır Unu yerine buğday unu kullanılarak ya da ikisini birbiriyle karıştırtırılarak yapılır. Diğer yörelerin muhlamalarından farklı olarak içine yumurta kırılır, kaymaklı süt eklenir ve soğan rendelenir.
Trabzon Usulü kuymak: Çaykara civarında Havitz adı verilir. Trabzon tümü ve Giresun sahil ve Rize'nin batı sahil kesiminde yapılır. Kaşar peynirine benzeyen "Televe" peyniri değil minci (Trabzon tuzlu ve kokulu çökelek peyniri) kullanılır. Un yağla kavrulmaz. Yağ eritildikten sonra minci ilave edilir, peynir hafif eriyince yağ yanmadan su eklenir. Daha sonra mısır unu yavaş yavaş karıştıralarak eklenir. Fokurdamaya başlayınca karıştırma işlemi bırakılır ve tereyağının kuymağın üstünde birikmesi beklenir , sıcak servis yapılır.
MALEZ
Süt kabağı (Kobalets) ve süt ile yapılan bir çeşit muhallebidir. Kabak iyice pişirildikten sonra sürekli karıştırılır. Pişince yumuşayan kabağın içi kaşıkla oyularak çıkartılır ve gudalla (ahşap el mikseri) ile ezilir. Daha sonra içine sürekli süt katılarak (yarım kabağa 2 kg. süt konur)tekrar karıştırılır ve pişmeye bırakılır .Biraz tuz ve şeker (bir kg süte 2 çorba kaşığı şeker) konur. Lazcası "Kabağiş Sütli" dir. Trabzon'lular ve Laz'lar tarafından yapılır daha batıda ve Hemşinlilerde bilinmez. Bununla birlikte "malez" lapa anlamında Rize Hemşinde kullanılır ama ineklere verilen yal kabındaki sebze karışımının adıdır.
TURŞİ KAVURMA
Fasülye turşusu ince doğranır. Bu arada bir tencerede bol soğan, teryağı (yada sıvı yağ) ile kavrulur. Üzerine turşu eklenir isteğe göre salça da eklenebilir. Turzu zaten acı olduğundan ayrıca acı ilave edilmez. Lazcası "turşi tahaneyi". Tüm Doğu Karadeniz'de yapılır.
TAZE FASULYE
Zeytin yağlı taze fasülye bilinen yöntemlerle pişirilir. Laz bölgesinde ceviz ve sarmısak öğütülerek yemeğin içine dökülür. kirza ile fasülye ile birlikte ezilir. Çok bulamaç haline getirilmez. "katsakuyi" adı verilen acı siyah erik marmelatından çok az miktarda mayhoşluk versin diye ilave edilir. Lazlar bu yemeğe "qvaneyi" adını verirler.
LAZ BÖREĞİ (BUREĞİ)
Elde açılmış üç yufka tepsiye serilir. Bu arada üzerine dökülecek muhallebisi hazırlanır. Muhallebide 1 kg süte 100 gr. buğdayunu, 2 yumurta, yarım kilo şeker kullanılır. Muhallebi kıvama gelince üç kat yufkanın üzerine boca edilir. Muhallebinin üzerine kızgın tereyağı dökülür. Teryağının üzerine ise karabiber serpilir. En üste 4 yufka daha örtülüp, fırına verilir. Çıkınca üzerini ıslatacak kadar şerbet gezdirilir. Laz bölgesinde yapılır.
ACİKA
Acika daha çok kahvaltıda bazen de kuru fasulye gibi yemeklerin yanında yenilen ve ana maddesi "kinzi" adı verilen maydonoza, kişniş otuna benzeyen kokulu yöreesel bir ottur. Fındık veya ceviz öğütülür, içine kinzi, acı biber ve bol sarmısak ilave edilir. Ezilerek birbirine karıştırılarak yenilmeye hazır hale geitirilir. Bu karışım eskiden "gobi" denilen ağaçtan yapılmış çukur çanak içinde taşla dövülerek ezilirmiş. Hopa ciavrında yapılan bir Laz yemeğidir.
FASÜLYE KAYGANASİ
Fasülyeler temizlenip, haşlanıp süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla kızartlır. *Tüm Karadeniz.
FASÜLYE EZMESİ (PATİTÇ ÇİHLOMA)*
Fasülye pişirilir, koballe ezilir. İçine sarmısak ve tuz konulur. *Trabzon
BEZİRGENAŞ
Karadeniz köylüsünün hazırlanması kolay aperatif yemekleridir. Bayatlamış mısır ekmeği atılıp ziyan olmaması için yapılır. İki çeşittir: 1- Peynir, yağ ve bayat mısır ekmeği muhlama gibi pişirilir. 2- Fasülye (patitç) turşisi yağda kavrulur üzerine mısır ekmeği doğranır.* Trabzon
ZMİLANÇ (MERÜLCEN)
Böğürtlene benzeyen yabani bir bitkinin yumuşak kiremit reknli yumuşak dikenidir. Çocuklar tarafından çiğken bile yenilir. Olduğu gibi pişirilebileceği gibi turşusu yapılıp soğanlada kavrulabilir. Mıhlaması, soğan veya pırasayla kavurması yapılır. Trabzon'da "Zmilanç", Ordu civarında "merülcen" adı verilir. Ordu - Trabzon (dahil) arasında yapılır.
ZİLİHTA/ZIRİHTA
Buğday unu, yumurta, yoğurt ve su ile sulu hamur haline getirilirdikten sonra bir yağ kızdırılmış bir tavaya bir kaşık kaşık dökülerek kızartılır. bal veya toz şekerle yenilir. Tüm Karadeniz sahilinde yapılır.
Hamsi Kuşu: Hamsiler kılçıkları çıkarıldıktan sonra tuzlanıp mısır ununa bulanır. Soğan, nane ve maydanoz ince ince doğranarak iç hazırlanır. Birkaç hamsi avuca alınır, ortalarına hazırlanan iç konur. Balıklar çiğ hamurlaörtülür, yassılaştırılarak köfte biçimi verilir.Çırpılmış yumurtaya bulanarak tavada kızartılır.
Akçaabat köfte: 1930 yıllarında Akçaabat'lı lokantacılarının ortaklaşa yaptıkları, etlerin (Öküz ve Dana) bir araya getirilerek bir arada çekilen kıyma birbirlerine bağlanabilmesi için belirli ölçüde ekmek ve az miktarda sarımsak karışımı ile kendilerinin yemesi için yaptıkları köfteden çok büyük bir damak zevki yakalamışlardır. Bu damak zevkini artık lokantalarda kömürlü, ızgaralı ocaklarda pişirilmek kaydıyla öncelikle bölgeye tanıtımı yapılmıştır ve o tarihten günümüze kadar tüm dünyaya tanıtımı sağlanmış olup Akçaabat Belediyesi tarafından her yıl Ağustos ayında belirli gününde Festival olarak tanıtım için gerekli şenlik ve şölenler sürdürülmektedir.
Ayrıca şimdilik ele alamadığımız;
TATLI ÇEŞİTLERİ; Kabak tatlısı, Ev baklavası, Burma tatlısı, Kocaman Gerdanı, Muska tatlısı, Yufka Tatlısı, Hamsiköy sütlacı, Pepeçura...
PİDELER; Lameslİ (pazılı) pide, Hoholli (tozlu) pide, Kabak pidesi, Maydanozlu Kaşar Peynirli Su böreği, Trabzon peynirli pide, Sürmene yağli pidesi (yuvarlak), Kıymalı pide, Hamsili pide.....
YEMEKLER; Akçaabat köfte, Kesme makarna, Brinconi (Laz pilavı), Kalkanoğlu pilavı, Çayeli usuli kuru fasülye, Faroz usulü Balık buğulama, Trabzon Kefal Ekşilisi, Hamsi kuşi (Hamsipuli), Hoholli hamsi, Hamsili lamesli pilav, Patates Kavurması, Zuluf Fasülye, Sırgan çorbası, Mısır Mancası, Hoşmeri (Kaymak ve mısır unu kuymağı), Jahlı ekmek (Hemşin ekmeği), Gorbollu börek...
Hamsidenyapılan buğulama, pilav, dolma,haşlama, tava yöre mutfağının vazgeçilmez yemeklerindendir. Hamsi kayganası, hamsi kuşu denen köfte, turşu, turşu kavurması özellikle kış aylarında tercih edilir. Yörede tomara denen yabani bir bitkiden salata ve turşu yapılır. Sıkılarak suyu süzülen turşular, suda haşlanır, tereyağında kavrulur. Üstüne minzi eklenir. Huliya'nı yapılışı da buna benzer. Yabanibitkilerden hamuçera (dağ çileği), lifor (böğürtlen), mora (ahududu), ahlat (yabanarmudu), karayemiş(kirazı andırır, daha az tatlıdır), çakal eriği (ekşi dağ eriği) en sevilen meyvelerdir.
Karadeniz yemekleri: Yemek tarifleri
LAHANA SARMA
Karalahana yaprakları haşlanır, suyu atılır. 2. su ile tekrar haşlanır, çıkarılıp sudan geçirilir. Parça et satırla küçük parçalara ayrılır. İçine soğan, domates, maydanoz, karabiber, tuz, pirinç yoğrularak yapraklara sarılır. Yeniden pişirilir. Trabzon'da yakın zamana kadar pirinç yerine mısır yarması (şoromul adı verilen el değirmeninde kabaca öğütülmüş mısır taneleri) kullanılırdı. Tenceredenin dibine yemeğe lezzet vermesi için büyük etli kemik parçaları konulurdu.
LAHANA KAVURMASI
Lahanalar yıkanp haşlanır, suyu dökülür. Trabzon yağı ile bir miktar içyağı bir sahanda eritilir ve bol miktarda soğanla kavrulur. Haşlanmış barbunya fasülyesi, tuz ve biber ilave edilip kavurmaya devam edildikten sonra en son lahana katılır. Kısa bir süre daha karıştırdıktan sonra sıcak olarak yenilir.
*Tüm Karadeniz bölgesinde, farklı isimler ve küçük farklılıklarla yenilir.
LAHANA DİBLESİ*
Karalahana seçilip haşlandıktan sonra süzlür. Bir tencerede bol soğan ve yağ kavrulur. Haşlanan lahananın yarısı tencereye konulur. Üstüne küp küp doğranan patatesler ve pirinç, karabiber tuz ve kalan lahana eklenir. Bir bardak suyla ağır ateşte pişirilir. Pişirildikten sonra bir kere karıştırııp servis yapılır.
* Ordu, Giresun ve Batı Trabzon
HARHAŞİ (DUDEYİ)*
Saplı karalahana yemeğinin Hopa'daki adı "harhaşi" (haşlama) dır. Arhavi ve batısında ise "dudeyi" (karalahana sapı) adı verilir. İlk önce saplı karalahana haşlanır, suyu dökülür. Yeniden taze su konulur ve haşlanır. İkinci haşlamada iç yağı (alima), acı biber (laşani pipeyi), sıvı yağ (yada tereyağ), tuz konulur. İyice pişirilir, piştikten sonra bir tepsiye çıkarılır. Kökler yanyana sıralanır. Üstüne bol ceviz, bir sahanda 4-5 diş sarmısak, tereyağı atılır. Yemeğin suyundan ilave edilip kaynatılır. Tepsinin üzerine dökülür. Sıcak mısır ekmeği ile yenilir.
* Laz yemeği
LAHANA EZME/VURMA*
Köksüz karalahana haşlanır suyu dökülür. İkinci defa su tazelenir. İç yağı, acı biber, terayağı yada sıvı yağ, tuz konulur. İyice pişirilir. Piştikten sonra ezilir. Yakın zamana kadar bzme işinde otantik mutfak gereçleri kullanılırdı. Trabzon köylerinde "gudal" adı verilen ahşap mikser Rize ve Artvin sahilindeki Laz köylerinde ise "kirza" adı verilen şekil olarak farklı ahşap alet kullanılır.
* Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA ÇORBASI*
Ayıklanan lahanalar, el ile küçük parçalara ayrılır, sonra yıkanır. Lahana parçaları kaynar su içine atılır. Lahana haşlanan su dökülür. Yeniden su kaynatılır, ıılık suda bir gün bekletilmiş fasülyeler bu suya atılır ve yeniden haşlanır. Büyük parçalı mısır yarmaları, büyükçe bir kemik parçası (günümüzde et suyu), haşlanmış lahana parçaları ve iç yağı ve çok az mısır unu- arzu edilirse kırmızı biber- ilave edilirek pişirilir.
*Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA TURŞUSU*
Haşlanan lahanalar, bidonlara su, sarmısak ve acı biberle birlikte doldurulur. İki hafta bekletildikten sonra soğanla kavrularak yenilir.
* Batı Trabzon, Ordu, Giresun
LAHANA YEMEĞİ*
Yıkanıp küçük parçalara ayrılan lahana yaprakları, kaynar suda haşlanırlar. Haşlanan su dökülür. Başka bir tencerede haşlanan suya içyağı, kıyma, doğranmış soğan, tuz , mısır yarması - yöreye göre fasülye- ilave edilirek pişirilir.
LAHANA GULİYA *
Lahanalar önce ayıklanıp bol su ile yıkanır. Saplarıyla birlikte büyük parçalara ayrılarak bol tuzlu suda, bir kremul vasıtasıyla, bahçedeki gorelin yada evin hayatında bulunan ocağın tavanına bağlanmış olan orta boy kazanda haşlanır. Pileki ya da bir tepsinin dibi yağlanır ve üzerine bayatlamış mısır ekmek artıkları dökülür. Lahananın haşlama suyuyla mısır ekmekleri ıslatılır. Üzerlerine lahana yaprakları serildikten sonra üzerine kızdırılmış yağ gezdirilip saçayğın üzerinde hafif odun ateşinde pişirilir.
YABANİ LAHANA (GALDİRİK) YEMEKLERİ*
*Ziraati yapılmayan yazın bahçelerde kendiliğinden yetişen "galdirik" karalahanaya benzer bir ottur. Ordu civarında "galdirik" daha doğuda yabani lahana adı verilir.
Galdirik yemeği:Temizlenip yıkayıp soğuk suda haşlanır ve süzülür. Yeşil soğan ve pırasayla kavrulur.
Galdirik turşusu:Yıkanıp, haşlanan galdirik soğutulduktan sonra tuz, sirke ve sarmısakla birlikte bir kavanoza konulur. Yedi gün bekletildikten sonra sofraya çıkartılır.
Galdirik dolması (Sarması): Aynı karalahana sarması gibi, galdirik yaprağı kullanılarak dolmasıda yapılır.
YOĞURTLU PEZÜK*
Pezük ilk önce seçilip temizlenir, haşlanır, süzülür. Yağda kavrulan pezük hafif ılınınca üstüne sarmısaklı yoğurt dökülür. Fatsa, Kumru köyünde bu yemeğe “borona” adı verilir.
* Ordu,
PAZI BURMALISI*
Haşlanmış pazıların, soğanla kavrulduktan sonra bir hamurun içerisine konulup tepside pişirilmesiyle yapılan bir tür börektir.
PAZI YEMEĞİ
Pazılar önce ayıklanır daha sonra haşlanır. İnce parçalara ayrılan pazılar Ordu civarında salça, soğan ve yağla kavrulup içine bulgur ve baharat katılarak, Trabzon civarında ise soğan yağla kavrulup içine mısır yarması, nane, soğan (çok eskiden yabani soğan), kılçıkları ayıklanmış hamsi ilave edilerek yapılılır. Sıcak yada soğuk yenebilir.
*Ordu, Rize arasında yapılır.
PAZI KAYGANA*
Yıkanıp, küçük parçalara ayrılan pazılar, ince doğranıp tuzlanmış soğanlar, nane, maydanoz, yumurta ve mısır unu ile karıştırılarak bir tavada iki taraflı kızartılır. Pazıya Lazca sotoliya, Trabzon Rumcası Lames, Giresun Türkçesinde ise Pezük adı verilir.
* Tüm Doğu Karadeniz
SAKARCA YEMEKLERİ*
Sakarca mıhlaması: Sakarca temizlenir, haşlanır ve süzülür. Soğanla ve baharatla kavrulur. Kavrulan sakarca bir kez karıştırılır ve üstü kapatılıp 10 dakika bekletildikten sonra yenmeğe hazırdır.
Sakarca Kayganası: Mıhlaması gibi haşlanır, temizlenir ve süzülür. Suyu kalmayacak şekilde süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla beraber kızartılır.
Sakarca Turşusu: Sakarca temizlenip, haşlanıp, süzüldükten sonra soğutulur. Bir kavanoza sarmısak, biber ve sirkeyle konulur. 3 gün bekletilir.
Çöklüce Çorbası: Fatsa’nın Kumru Köyü’nde (Kaynak: Necla Demiröz) Sakarca’ya Çöklüce denilir. Doğranan çöklüceler, kavrulan soğan ve salçanın içine atılır. Üstüne pirinç, tuz ve su eklenip çorba kıvamında pişirilir.
*Taze sarmısağa benzer, yaprakları daha incedir. Mıhlaması, kayganası, çorbası ve turşusu yapılır. Ziraati yapılmayan, bahçelerde kendiliğinden yabani olarak yetişen sakarca ilkbahar mevsiminde toplanır ve tüketilir. *Ordu - Trabzon arasında yenilir.
MANTAR (TİRMİT)*
Mantara benzeyen, beyaz, sarı, krem rengi olmak üzere çeşitli formlarda yabani olarak yetişen yöreye özgü bir bitkidir. Haşlanarak bol soğan ve yeşil biberle kavrulur. İsteğe göre yufka rasına konularak da yenilir. Fatsa’da soğan, yeşil biber, domatesle kavrulur ve içine mısır ekmeği doğranır. *Trabzon'un batısı, Ordu, Giresun
KEŞKEK*
Yörede buğdaya “keşkek” adı verilir, düğünlerde yapılan bir yemektir. Akşamdan bir tencerede ıslatılan keşkek bir gün sonra haşlanır ve ilk suyu süzülür. Ayrıca pişirilen tavuklar, kemiklerinden ayrılarak paraçalanır ve keşkek içine atılır. Birlikte pişirilen karışım servis yapılırken üstüne tereyağlı salça eritilir.
*Tüm Batı, ve Orta Karadeniz'de Trabzon'a kadar yapılır. Trabzon'da ise sadece Şal Pazarı (Ağasar) bölgesinde yapılır. Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Artvin sahilinde bilinmez ve yapılmaz.
HAMSİLİ PİLAV*
Malzemeler
2 kg kılçıkları ayıklanmış hamsi
4 adet soğan
3 su bardağı pirinç
nane
maydanoz
karabiber tuz
Yapılışı
Soğanları ince ince doğrayın, biraz sıvıyağda pembeleşinceye kadar karıştırın, yıkanmış suyu süzdürülmüş pirinçleri ekleyin, nane, maydanoz, tuz ve karabiberi de ilave ederek pirinçlerin üzerini biraz geçecek kadar su ekleyin, çok kısık ateşte pişirmeye bırakın.Damak zevkinize göre iç pilava fıstık, kuş üzümü,yenibahar da koyabilirsiniz Diğer yandan yağlanmış güvecin dibine kılçıkları çıkarılmış hamsileri sıralayın, üzerine suyunu tam çektirmeden iç pilavı koyun tekrar arasına hamsi sıralayın tekrar iç pilav ekleyerek üzerine fotoğrafta görüldüğü gibi hamsileri sıralayın . Önceden ısıttığınız 230 derece fırında yaklaşık 40-50 dakika hamsilerin üzerleri kızarıncaya kadar pişirin.Güveci ters çevirerek servis tabağına alın.
* Tüm Doğu Karadeniz
HAMSİ KAYGANA (KARGANA)*
Mısır unu, buğday unutuzlanmış hamsi, maydanoz, süt, yumurta, yağ ve tuz. Tüm bu maddeler doğranarak inceltilir. Biraz sıvı yağla ağır ateşte suyunu çekene kadar pişirilir. Laz bölgesinde maydanoz yerine "kinzi" adı verilen kokulu yöresel bir ot kullanılıp kayganaya süt konulmaz yerine domates, ile sivri biber ilave edilir ve kargana adı verilir. Köylerde toprak zeminli mutfaktaki ateşin üzerine üç saç ayağı kurulur . Bunun üzerinde pileki de pişirilirmiş. Yemeğin üzeri incir yapraklarıyla örtülür, bu yaprakların üzerine köz konularak yukarıdan da ısınması sağlanırmış.
*Tüm Doğu Karadeniz sahili
HAMSİLİ EKMEK*
Özü mısır ekmeği olan ve içinde az miktarda salamura hamsi karıştırılnış bulunan ekmektir. Ekmek pişirmeye tahsisedilmiş pilekide pişer. Bir katıkla değil, pasta veya kurabiye gibi tek başına yenir. Normal ekmekten daha tuzludur. Yanında salatalık veya soğan gibi garnitürler mutlaka bulunmaktadır. Hamsili ekmeğe Lazca kapçon mçkudi, Trabzon Rumcasında ise Hapşozim adı verilir. Hamsili ekmek sade yapılacağı gibi içine pazı, pırasa, lahanada atılarak lezzeti atılabilir. Hamsili ekmek, "hamsi" konulmadan yapılırsa, Doğu Trabzon'da "mertezim" olarak adlandırılır. İlkbaharda yetişen yabani tür bir soğan (adını unuttum), nane (lözme), patates (yemasi), karalahana, iç yağı (steas), mısır unu, tuz yoğurularak pileki’de yapılan bir çeşit ekmektir. Günümüzde yabani soğan bulunması zor olduğundan kullanılmamakta normal soğan ve pırasa ile yapılmaktadır
*Tüm Doğu Karadeniz sahili
KUYMAK/ MUHLAMA/ HAVİTSİ/
Laz usulü muhlama: Unu tereyağı ile yakmadan kavurun . Trabzon peynirini iyice ufaladıktan sonra ekleyip sürekli karıştırarak eritin . Peynir tamamen eriyince 1,5 su bardağı suyu yavaş yavaş karıştırarak ekleyin . Koyu muhallebi kıvamına getirin. Sıcak servis yapın.
Hemşin Usulü muhlama: Mısır Unu yerine buğday unu kullanılarak ya da ikisini birbiriyle karıştırtırılarak yapılır. Diğer yörelerin muhlamalarından farklı olarak içine yumurta kırılır, kaymaklı süt eklenir ve soğan rendelenir.
Trabzon Usulü kuymak: Çaykara civarında Havitz adı verilir. Trabzon tümü ve Giresun sahil ve Rize'nin batı sahil kesiminde yapılır. Kaşar peynirine benzeyen "Televe" peyniri değil minci (Trabzon tuzlu ve kokulu çökelek peyniri) kullanılır. Un yağla kavrulmaz. Yağ eritildikten sonra minci ilave edilir, peynir hafif eriyince yağ yanmadan su eklenir. Daha sonra mısır unu yavaş yavaş karıştıralarak eklenir. Fokurdamaya başlayınca karıştırma işlemi bırakılır ve tereyağının kuymağın üstünde birikmesi beklenir , sıcak servis yapılır.
MALEZ
Süt kabağı (Kobalets) ve süt ile yapılan bir çeşit muhallebidir. Kabak iyice pişirildikten sonra sürekli karıştırılır. Pişince yumuşayan kabağın içi kaşıkla oyularak çıkartılır ve gudalla (ahşap el mikseri) ile ezilir. Daha sonra içine sürekli süt katılarak (yarım kabağa 2 kg. süt konur)tekrar karıştırılır ve pişmeye bırakılır .Biraz tuz ve şeker (bir kg süte 2 çorba kaşığı şeker) konur. Lazcası "Kabağiş Sütli" dir. Trabzon'lular ve Laz'lar tarafından yapılır daha batıda ve Hemşinlilerde bilinmez. Bununla birlikte "malez" lapa anlamında Rize Hemşinde kullanılır ama ineklere verilen yal kabındaki sebze karışımının adıdır.
TURŞİ KAVURMA
Fasülye turşusu ince doğranır. Bu arada bir tencerede bol soğan, teryağı (yada sıvı yağ) ile kavrulur. Üzerine turşu eklenir isteğe göre salça da eklenebilir. Turzu zaten acı olduğundan ayrıca acı ilave edilmez. Lazcası "turşi tahaneyi". Tüm Doğu Karadeniz'de yapılır.
TAZE FASULYE
Zeytin yağlı taze fasülye bilinen yöntemlerle pişirilir. Laz bölgesinde ceviz ve sarmısak öğütülerek yemeğin içine dökülür. kirza ile fasülye ile birlikte ezilir. Çok bulamaç haline getirilmez. "katsakuyi" adı verilen acı siyah erik marmelatından çok az miktarda mayhoşluk versin diye ilave edilir. Lazlar bu yemeğe "qvaneyi" adını verirler.
LAZ BÖREĞİ (BUREĞİ)
Elde açılmış üç yufka tepsiye serilir. Bu arada üzerine dökülecek muhallebisi hazırlanır. Muhallebide 1 kg süte 100 gr. buğdayunu, 2 yumurta, yarım kilo şeker kullanılır. Muhallebi kıvama gelince üç kat yufkanın üzerine boca edilir. Muhallebinin üzerine kızgın tereyağı dökülür. Teryağının üzerine ise karabiber serpilir. En üste 4 yufka daha örtülüp, fırına verilir. Çıkınca üzerini ıslatacak kadar şerbet gezdirilir. Laz bölgesinde yapılır.
ACİKA
Acika daha çok kahvaltıda bazen de kuru fasulye gibi yemeklerin yanında yenilen ve ana maddesi "kinzi" adı verilen maydonoza, kişniş otuna benzeyen kokulu yöreesel bir ottur. Fındık veya ceviz öğütülür, içine kinzi, acı biber ve bol sarmısak ilave edilir. Ezilerek birbirine karıştırılarak yenilmeye hazır hale geitirilir. Bu karışım eskiden "gobi" denilen ağaçtan yapılmış çukur çanak içinde taşla dövülerek ezilirmiş. Hopa ciavrında yapılan bir Laz yemeğidir.
FASÜLYE KAYGANASİ
Fasülyeler temizlenip, haşlanıp süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla kızartlır. *Tüm Karadeniz.
FASÜLYE EZMESİ (PATİTÇ ÇİHLOMA)*
Fasülye pişirilir, koballe ezilir. İçine sarmısak ve tuz konulur. *Trabzon
BEZİRGENAŞ
Karadeniz köylüsünün hazırlanması kolay aperatif yemekleridir. Bayatlamış mısır ekmeği atılıp ziyan olmaması için yapılır. İki çeşittir: 1- Peynir, yağ ve bayat mısır ekmeği muhlama gibi pişirilir. 2- Fasülye (patitç) turşisi yağda kavrulur üzerine mısır ekmeği doğranır.* Trabzon
ZMİLANÇ (MERÜLCEN)
Böğürtlene benzeyen yabani bir bitkinin yumuşak kiremit reknli yumuşak dikenidir. Çocuklar tarafından çiğken bile yenilir. Olduğu gibi pişirilebileceği gibi turşusu yapılıp soğanlada kavrulabilir. Mıhlaması, soğan veya pırasayla kavurması yapılır. Trabzon'da "Zmilanç", Ordu civarında "merülcen" adı verilir. Ordu - Trabzon (dahil) arasında yapılır.
ZİLİHTA/ZIRİHTA
Buğday unu, yumurta, yoğurt ve su ile sulu hamur haline getirilirdikten sonra bir yağ kızdırılmış bir tavaya bir kaşık kaşık dökülerek kızartılır. bal veya toz şekerle yenilir. Tüm Karadeniz sahilinde yapılır.
Hamsi Kuşu: Hamsiler kılçıkları çıkarıldıktan sonra tuzlanıp mısır ununa bulanır. Soğan, nane ve maydanoz ince ince doğranarak iç hazırlanır. Birkaç hamsi avuca alınır, ortalarına hazırlanan iç konur. Balıklar çiğ hamurlaörtülür, yassılaştırılarak köfte biçimi verilir.Çırpılmış yumurtaya bulanarak tavada kızartılır.
Akçaabat köfte: 1930 yıllarında Akçaabat'lı lokantacılarının ortaklaşa yaptıkları, etlerin (Öküz ve Dana) bir araya getirilerek bir arada çekilen kıyma birbirlerine bağlanabilmesi için belirli ölçüde ekmek ve az miktarda sarımsak karışımı ile kendilerinin yemesi için yaptıkları köfteden çok büyük bir damak zevki yakalamışlardır. Bu damak zevkini artık lokantalarda kömürlü, ızgaralı ocaklarda pişirilmek kaydıyla öncelikle bölgeye tanıtımı yapılmıştır ve o tarihten günümüze kadar tüm dünyaya tanıtımı sağlanmış olup Akçaabat Belediyesi tarafından her yıl Ağustos ayında belirli gününde Festival olarak tanıtım için gerekli şenlik ve şölenler sürdürülmektedir.
Ayrıca şimdilik ele alamadığımız;
TATLI ÇEŞİTLERİ; Kabak tatlısı, Ev baklavası, Burma tatlısı, Kocaman Gerdanı, Muska tatlısı, Yufka Tatlısı, Hamsiköy sütlacı, Pepeçura...
PİDELER; Lameslİ (pazılı) pide, Hoholli (tozlu) pide, Kabak pidesi, Maydanozlu Kaşar Peynirli Su böreği, Trabzon peynirli pide, Sürmene yağli pidesi (yuvarlak), Kıymalı pide, Hamsili pide.....
YEMEKLER; Akçaabat köfte, Kesme makarna, Brinconi (Laz pilavı), Kalkanoğlu pilavı, Çayeli usuli kuru fasülye, Faroz usulü Balık buğulama, Trabzon Kefal Ekşilisi, Hamsi kuşi (Hamsipuli), Hoholli hamsi, Hamsili lamesli pilav, Patates Kavurması, Zuluf Fasülye, Sırgan çorbası, Mısır Mancası, Hoşmeri (Kaymak ve mısır unu kuymağı), Jahlı ekmek (Hemşin ekmeği), Gorbollu börek...
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)